Herenkoor

Beter bekend als het Herenkoor van Lutjebroek. Wanneer het koor precies is opgericht is niet helemaal meer te achterhalen. Feit is dat in de notulen van 1947 melding wordt gemaakt van een koorlid die 50 jaar lid is van het koor. Aangenomen kan worden dat het koor dus in 1897 al bestond. Om die reden heeft het Herenkoor dan ook in 1997 zijn 100 jarig bestaan gevierd en zal in 2022 al 120 jaar bestaan en dit ook vieren.

Lid worden en lid zijn bracht diverse verplichtingen met zich mee. Ten eerste op muzikaal gebied: Er diende een cursus te worden gevolgd, AMV, algemene muziekvorming en een cursus gregoriaans, dé kerkmuziek. Gregoriaans, zingen in een moeilijk notenschrift met lastige namen en moeilijke toonsoorten en in een vreemde taal; het Latijn.
Als de cursus met goed gevolg was afgelegd kon de voorzitter van het koor, de pastoor, zijn goedkeuring geven en werd je aspirant lid voor in elk geval één jaar. Daarna werd je mede gekozen door de andere koorleden pas echt lid van het koor. Ten tweede werd je verzocht vele, zo niet alle gezongen vieringen te verschijnen. En dat waren er heel wat meer dan vandaag de dag. Denk aan de vele heiligendagen. Maar ook het Lof en Vespers. Bovendien was het herenkoor het enige koor en verzorgde dus alle gezongen vieringen. Mocht je onverhoopt verhindert zijn, dan moest dit vooraf gemeld worden. Bij ongeoorloofd afwezig zijn volgde een boete.

In deze tijd is dit misschien ondenkbaar maar in bijvoorbeeld sport zien we dit soort maatregelen nog wel terug. Denk aan te weinig training en dus niet worden opgesteld in het elftal, of niet presteren naar verwachting en belanden op de reservebank. Gevolg was dat er niet alleen een fantastische groep getrainde amateurzangers ontstond, maar ook een constante groep. Het zangkoor bestond vaak uit middenstanders en tuinders, mensen die hun werk wat makkelijker konden onderbreken voor bijvoorbeeld een uitvaart of jubileum. Er kan zonder twijfel gezegd worden dat het Herenkoor een bijzonder hoog muzikaal niveau had. Componisten hebben hier gelukkig ook aan bijgedragen door H. Missen, motetten etc. te componeren die geschikt waren voor zeg maar een “gewoon dorpskoor” Denk aan D.L. Perosi, Oreste Ravanello of recenter Pastoor Cees van Haperen en Elbertus Fransen. Echt schitterende muziekwerken. We zijn hen zeer dankbaar.

Het tweede Vaticaans Concilie heeft heel veel veranderingen gebracht. Niet alleen in de liturgie maar ook in de kerkmuziek. Er kwamen andere stromingen in de muziek. Er kwamen beatmissen, jongerenkoren en dameskoren en gemengde koren. De Nederlandse gezangen deden hun intrede, volkstaal mocht gebruikt worden Latijn is nog altijd de officiële taal in de kerkmuziek maar niet meer verplicht. Jonge mensen groeiden niet meer automatisch op met de bekende Latijnse gezangen als Credo, Pater noster, Tantum ergo om er maar een paar te noemen. Ook het Gregoriaans raakte in verval. Moeilijke muziek en vooral gebrek aan nieuwe aanwas bij traditionele koren. Vaak gaan koren ook samenwerken en wordt van een uitgedund herenkoor én dameskoor een gemengd koor gemaakt. Het gregoriaans is mede daardoor sterk in verval geraakt. Heel veel Herenkoren zijn opgeheven en hebben het gregoriaans niet kunnen doorgeven. Het Herenkoor van Lutjebroek bruist nog in alle vormen. Ook wij werken graag samen met het Dameskoor, kinderkoor en jongerenkoor. Maar hebben nog steeds een grote zelfstandige functie.

In de vieringen die het Herenkoor verzorgd zingen we nog altijd gregoriaans en Latijnse missen en motetten. Dat moet ook want je moet deze muziek onderhouden, anders raak je het echt kwijt. Het koor telt ongeveer 22 leden en is nooit echt groter geweest. Wel zien we het gemis aan opleiding en ervaring wat vroeger zo gewoon was maar de tijden zijn anders. Kerkbezoek loopt terug. Mensen zingen graag maar niet altijd in de kerk met een soort verplichte regelmaat. Ook de aanwas is miniem en we zouden graag het koor wat groter zien. Inzet is er derhalve niet minder om. Een prachtige groep vrijwilligers die met hart en ziel zingt en ook wil leren. Het Herenkoor leeft en bestaat bij de gratie van het gregoriaans. Binnen alle muziek neemt de kerkmuziek een bijzondere plaats in maar is het gregoriaans voor het Herenkoor de directe verbinding naar boven, naar God. We doen er alles aan om deze muziek te blijven zingen, te bewaren en door te geven. Een schitterende uitdaging.

Adri Brieffies
Dirigent Herenkoor St. Caecilia Lutjebroek.